Απόφαση βόμβα στου ΣτΕ για τα μπόνους του ΝΟΚ - Δικαίωση για τους δημάρχους Κονδύλη - Κωνσταντέλλο

Απόφαση βόμβα του ΣτΕ για τα μπόνους του ΝΟΚ δικαιώνει τους δημάρχους  Ανδρέα Κονδύλη και Γρηγόρη Κωνσταντέλλο που πρώτοι αντέδρασαν στη σωρευτική χρήση των άρθρων μπόνους του ΝΟΚ τα οποία έδιναν το δικαίωμα στους κατασκευαστές να σηκώνουν έως και δύο ορόφους επιπλέον στα κτίρια σε δήμους που έχουν συγκεκριμένα πολεοδομικά χαρακτηριστικά δημιουργώντας έτσι κτίρια - τέρατα.

Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ ακυρώνοντας μελλοντικά οικοδομικά σχέδια στα νότια και βόρεια προάστια της Αττικής.  

Πάντως, οι σύμβουλοι Επικρατείας, ξεκαθαρίζουν ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει και το άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης της Ολομέλειας θα έχει ως αφετηρία την ημέρα δημοσίευσης της απόφαση η οποία αναμένεται μέσα στην ερχόμενο Ιανουάριο. Πάντως, οι προσβαλλόμενες στο ΣτΕ οικοδομικές άδειες πρέπει να ακυρωθούν σύμφωνα με τους συμβούλους Επικρατείας.

Αντισυνταγματικές οι διατάξεις

Ειδικότερα, από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, κρίθηκε αντισυνταγματικός ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός ως προς το σκέλος εκείνο που θεσπίζει κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου.

Παράλληλα, από την Ολομέλεια κρίθηκε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης, των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, το δικαστήριο έκρινε:

«Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος.

Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.

ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.

Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.

ΙΙΙ. Τέλος, το δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.

Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους».

Το ιστορικό

Με την παρουσία του γενικού γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ευθύμη Μπακογιάννη και του Δήμαρχου Αλίμου Ανδρέα Κονδύλη, συζητήθηκε 11 Οκτωβρίου 2024 στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας το θέμα της συνταγματικότητας ή μη των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού που επιφέρουν προσαύξηση στη δόμηση και στο ύψος των κτηρίων, κ.λπ.

Την ημέρα εκείνη, αγόρευσαν συνολικά 13 δικηγόροι, ενώ έκαναν παρεμβάσεις είτε υπέρ του κύρους του ΝΟΚ είτε κατά, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, η ΚΕΔΕ εκπροσωπούμενη από τον Α' Αντιπρόεδρό της Δήμαρχο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης Γρηγόρη Κωνσταντέλλο και 10 κατασκευαστικές εταιρείες.

Συνοπτικά, αναπτύχθηκαν δυο εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις. Η μία ήταν υπέρ της συνταγματικότητας του ΝΟΚ και η δεύτερη υπέρ της αντισυνταγματικότητάς του.

Οι τέσσερεις υποθέσεις που συζητήθηκαν αφορούσαν οικοδομικές άδειες στο Δήμο Αλίμου για τις οποίες ζητήθηκε να ακυρωθούν.

Να σημειωθεί ότι από το ΣτΕ έχουν εκδοθεί ήδη αποφάσεις που αναστέλλουν οικοδομικές άδειες στην Κηφισιά, που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με το ΝΟΚ.

Ειδικότερα, η συνταγματικότητα ή όχι του ΝΟΚ απασχόλησε τον περασμένο Οκτώβριο την Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, κατόπιν παραπομπής τους από το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ.

Το Τμήμα, μεταξύ των άλλων, έχει κρίνει, αντίθετες προς το Σύνταγμα τις διατάξεις των άρθρων 10 και 25 του ΝΟΚ (νόμος 4067/2012) που προβλέπουν προσαυξήσεις συντελεστού δομήσεως λόγω υποτυπώδους μείωσης της κάλυψης και ανέγερσης κτηρίου ανώτερης ενεργειακής απόδοσης (μπόνους δόμησης).

Επίσης, το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ έχει αποφανθεί ότι είναι αντίθετες στο Σύνταγμα και το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις διατάξεις εκείνες του ΝΟΚ, που εξαιρούν από την προσμέτρηση στο συντελεστή δόμησης, τους χώρους κυρίας χρήσεως παταριών, σοφιτών και έρκερ (προεξοχές, κινητά ή σταθερά συστήματα σκίασης, κ.λπ.), εξαιτίας των οποίων αυξάνεται και το ύψος και η δόμηση και ο αριθμός των ορόφων, όπως έκρινε αντισυνταγματική τη δημιουργία χώρων κυρίας χρήσεως στο δώμα.

Κατά την συζήτηση στην Ολομέλεια, οι εισηγήτριες των τεσσάρων υποθέσεων, σύμβουλοι Επικρατείας Μαρία Σωτηροπούλου και Χριστιάνα Μπολόφη έκαναν και πρόσθετες εισηγήσεις επί των υποθέσεων που αυτών.

Γρηγόρης Κωνσταντέλλος: Ήταν μια μάχη Δαβίδ με Γολιάθ

Ο Α' Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος μετά την εξέλιξη αυτή έκανε στο vimaonline.gr την ακόλουθη δήλωση: 

"Αισθανόμαστε χαρούμενοι για τη δικαίωση των προσπαθειών μας. Ήταν μια πολύ δύσκολη και μοναχική πορεία. Αντιπαρατεθήκαμε με πολύ δυνατές ομάδες, το ΤΕΕ, την Ομοσπονδία κατασκευαστών, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. 

Στην αρχή είμασταν δύο δήμοι που αντιταχθήκαμε στα όσα θέλησαν να επιβάλλουν στις πόλεις μας με τη σωρευτική χρήση των άρθρων μπόνους του ΝΟΚ οι προαναφερόμενοι φορείς. Ο Δήμος Αλίμου και ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης είμασταν οι πρώτοι Δήμοι που αντιταχθήκαμε και ακολούθησαν στη συνέχεια και άλλοι, αλλά και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ). 

Όμως αποδεικνύεται τελικά πως η δικαιοσύνη μπορεί και βάζει τα πράγματα στη θέση τους, γιατί για το πως θα κτίζονται οι πόλεις που ζούμε αφορά τους δήμους μας και κανέναν άλλο". 

Σε ανάρτησή του ο Δήμαρχος Αλίμου Ανδρέας Κονδύλης αναφέρει: 

ΔΙΚΑΙΩΣΗ!!

Κέρδισε ο Δήμος Αλίμου τη "Δίκη του ΝΟΚ" στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με αποτέλεσμα να κηρυχθούν αντισυνταγματικές οι διατάξεις του ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) για "μπόνους δόμησης" κ.λπ., οι οποίες επέτρεπαν να ανεγείρονται κτήρια-τέρατα, παράταιρα με τις υφιστάμενες πόλεις μας.

Περισσότερα θα γνωρίζουμε όταν διαβάσουμε το πλήρες κείμενο της Απόφασης, ωστόσο το σίγουρο είναι ότι μπαίνει ένα πρώτο, μεγάλο "φρένο" στην έκδοση νέων αδειών με "μπόνους" κ.λπ.

Ένα μεγάλο "Ευχαριστώ" στην ΚΕΔΕ, που ήταν στο πλευρό του Δήμου Αλίμου όλο αυτό το διάστημα, στους Δικηγόρους μας κ.κ. Δημήτρη Μέλισσα και Βασίλη Παπαδημητρίου, καθώς και σε όλους όσοι συνέδραμαν στη μεγάλη αυτή επιτυχία.

Ο αγώνας για σεβασμό στο περιβάλλον και για ποιότητα ζωής στις πόλεις μας, συνεχίζεται!