Πανελλήνιες 2024: Οι απαντήσεις στο μάθημα των Λατινικών

Η επιλογή των αποσπασμάτων για μετάφραση ήταν από κείμενα που παραδοσιακά δε δυσκολεύουν τους μαθητές στην αποστήθιση. Τα θέματα κρίνονται στο σύνολό τους εύκολα, καθώς αφορούσαν απλές λεξιλογικές και γραμματικές γνώσεις της Λατινικής. Οι συντακτικές παρατηρήσεις δεν αναμένεται να δυσκολέψουν τους μαθητές.

Για τη συγγραφή των απαντήσεων συνεργάστηκαν οι καθηγητές Λουκάς Σκρέκης και Μάνος Τρουλάκης του Εκπαιδευτικού Οργανισμού ΡΟΜΒΟΣ. 

Α1. Όταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, άντρας από πολύ αριστοκρατική γενιά αλλά με πολύ διεστραμμένο πνεύμα, συνωμότησε εναντίον της πολιτείας. Τον είχαν ακολουθήσει μερικοί ένδοξοι αλλά αχρείοι άνδρες. Ο Κατιλίνας διώχτηκε από την πόλη από τον Κικέρωνα. Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή.
…………………………………………………………………………………………………………
Ενεργώντας κάτω από την επιρροή αυτών πολλοί, όχι μόνο αχρείοι αλλά ακόμη και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω ότι αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται, κανείς δε θα είναι τόσο ανόητος που να μη βλέπει ότι έγινε συνωμοσία, κανείς τόσο αχρείος, που να μην το ομολογεί.

Β1. 1β, 2α, 3β, 4γ, 5γ

B2. ρεαλιστής : rem
σοσιαλισμός : Socii
στραγγαλίζω : strangulati sunt
φίρμα : confirmaverunt
ρήγας : regie

Γ1. nobilissima genera, clariores – clarissimi, cuiusdam, viros, urbium, carcer, spe, sententiam, multum & multo – plus – plurimum, earum, coniuratio.

Γ2α. pervenerit – pervenire, videat – videre, fateatur - fateri


Γ2β.
coniurem, consequuntur, expellebas, deprehendendi, aluissemus, nascituram, dic, intellectu, esse

Δ1α.
ingenii : γενική της ιδιότητας στο «vir»
ex urbe : εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης στο «expulsus est»
eius : γενική κτητική (που δηλώνει κτήση χωρίς αυτοπάθεια) στο «Socii»
non credendo : απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου του τρόπου στο «confirmaverunt»
factum esse : ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα «dicerent».

Δ1β. Είναι δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική συμπερασματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του συμπεράσματος στο ρηματικό τύπο «fore» [προτάσσεται και το επίρρημα tam]. Εκφέρεται με Υποτακτική, επειδή το αποτέλεσμα στα λατινικά είναι πάντα μια υποκειμενική κατάσταση. Συγκεκριμένα με Υποτακτική Ενεστώτα (fateatur), η οποία εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (fore εξαρτώμενο από το intellego) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία χρόνων, επειδή το αποτέλεσμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας) και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του.

Δ2α. Antonius, alter consul, Catilinam ipsum […] proelio victum interfecit.

Δ2β. Πρόκειται για ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη που δηλώνει το χρόνο, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα «coniuravit».
Μετατροπή σε δευτερεύουσα : cum Marcus Tullius Cicero et Gaius Antonius consules essent.