Ισότητα των δύο φύλων: Έχουμε καταφέρει κάτι;

Με αφορμή την ημέρα της γυναίκας!
Η ανισότητα των φύλων αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα.

«Σε όλες τις δράσεις της, η Eυρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να εξαλειφθούν οι ανισότητες και να προαχθεί η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών», όπως αναφέρεται στο άρθρο 8 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και τονίζει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της αντίστοιχης Επιτροπής: «Θα πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτά που έχουμε καταφέρει και φιλόδοξοι ως προς αυτά που θέλουμε να επιτύχουμε.»

• Στην πραγματικότητα όμως έχουμε καταφέρει κάτι το 2021;
• Ποιός ο ρόλος όλων αυτών των οργανώσεων υπέρ της γυναίκας, όταν συνεχώς επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια;
• Ποιός όμως μας καθορίζει τελικά;

Αρκετές μελέτες σχετικά με την ψυχολογία των φύλων αποκάλυψαν οτι η κοινωνική μάθηση και οι πολιτιστικοί παράγοντες επηρεάζουν τους ρόλους των φύλων και τη συμπεριφορά των φύλων (Cahill, 1986; Hacking, 1999; Francis, 2000;). Ο όρος «ρόλος του φύλου» εισήχθη για πρώτη φορά από τους Money et al. (1955) και περιγράφει ένα σύνολο κοινωνικών κανόνων, που υπαγορεύουν τι είδους συμπεριφορές θεωρούνται επιθυμητές ή κατάλληλες για ένα άτομο με βάση το πραγματικό ή αντιληπτό φύλο τους. Τα παιδιά αποκτούν ρόλους φύλου από τους γονείς και το κοινωνικοπολιτισμικό τους περιβάλλον. Αυτοί οι κοινωνικά κατασκευασμένοι ρόλοι των φύλων μπορούν να οδηγήσουν σε ίσα δικαιώματα μεταξύ των φύλων, αλλά και σε σοβαρά μειονεκτήματα και διακρίσεις με μια αξιοσημείωτη ποικιλία μεταξύ διαφορετικών χωρών.

Επιπλέον, τα μέσα ενημέρωσης και ο πολιτιστικός τομέας συμβάλλουν σημαντικά στη διαμόρφωση των πεποιθήσεων και των αξιών των πολιτών, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα.

Oσο κι αν φαίνεται παράλογο, το 2020, τo 34% των Ευρωπαίων πιστεύουν οτι η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι και στην ανατροφή των παιδιών. (End FGM European Network)

Σίγουρα έχουμε αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, γεγονός, που έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην οικονομία, ιδίως στο πλαίσιο της συρρίκνωσης του εργατικού δυναμικού και της έλλειψης δεξιοτήτων. Επιπλέον, ενισχύει τη θέση των γυναικών ώστε να μπορούν να χαράζουν τη δική τους πορεία, να συμμετέχουν ενεργά στον δημόσιο βίο και να είναι οικονομικά ανεξάρτητες. Ομως τα έμφυλα στερεότυπα επιτείνουν σημαντικά το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων.

Η αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία ή εργασία ίσης αξίας κατοχυρώνεται στις Συνθήκες από το 1957 και έχει ενσωματωθεί στο δίκαιο της ΕΕ. Η πραγματικότητα: στις ΗΠΑ, ο μέσος μισθός των γυναικών είναι 20% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο των ανδρών, παρά το γεγονός ότι εργάζονται στον ίδιο τομέα, έχουν υψηλότερα ποσοστά εκπαίδευσης και εργάζονται περισσότερες ώρες (βλ. Γραφείο Στατιστικής Εργασίας, 2015). Το μισθολογικό χάσμα στην Ευρώπη μεταξύ των φύλων είναι 15.7% ενώ το συνταξιοδοτικό 30.1%. (Eurostat, 2019).

Οι μειωμένες αποδοχές, τα υψηλότερα ποσοστά μερικής απασχόλησης και τα χρονικά κενά στη σταδιοδρομία λόγω ευθυνών φροντίδας, που αναλαμβάνουν οι γυναίκες συμβάλλουν σημαντικά στο χάσμα αυτό. Σημειωτέον, οτι σε κάθε οικονομική κρίση οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο από τους άνδρες.

Παρά λοιπόν τη θεσμική κατοχύρωση κάποιων δικαιωμάτων των γυναικών, στα παλαιότερα δεδομένα, έρχονται να προστεθούν νέες συνθήκες που καθιστούν το δρόμο προς την ισότητα συνεχή και γεμάτο εμπόδια. Το ωρομίσθιο, η μερική απασχόληση, το ελαστικό ωράριο, η εργολαβία, η δουλειά με το κομμάτι στο σπίτι, οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου είναι μερικές από τις νέες εκείνες εργασιακές σχέσεις που μαζί με την ανισόμετρη επαγγελματική εξέλιξη και τις μικρότερες αμοιβές, διαιωνίζουν την αντίληψη ότι η γυναίκα είναι και παραμένει εργαζόμενη δεύτερης κατηγορίας.

Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και τον κατά φύλο καταμερισμό της εργασίας, την ανεπάρκεια της κοινωνικής υποδομής και την προστασία της μητρότητας, και φυσικά τις κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που συνεχίζουν να θέλουν τη γυναίκα στους παραδοσιακούς ρόλους εντός του σπιτιού, θα έχουμε μία πλήρη εικόνα της κατάστασης στην οποία βιώνει η γυναίκα την καθημερινότητα της .

Αν πάλι αναφερθούμε στην εκπροσώπηση των φύλων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και στην πολιτική, θα παρατηρήσουμε οτι στις ηγετικές θέσεις εξακολουθούν να βρίσκονται υπερβολικά ελάχιστες γυναίκες, είτε πρόκειται για την πολιτική ή τους κρατικούς φορείς, είτε πρόκειται για τα ανώτατα δικαστήρια ή τα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων. Αυτό ισχύει ακόμη και αν υπάρχει ίση εκπροσώπηση των φύλων στα χαμηλότερα επίπεδα. Σημειώνω, οτι μόνο ένας στους 8 επιμελητές χειρουργούς στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) είναι γυναίκα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ποσοστό απελπιστικά μικρό το 2021 και αυτό όταν το 66% των φοιτητών Ιατρικής είναι γυναίκες. (WinS-UK).

Είναι λογικό, όταν οι ανώτατες θέσεις κατέχονται αποκλειστικά από άνδρες για μεγάλο χρονικό διάστημα, να διαμορφώνεται ένα μοντέλο προσλήψεων για τους διαδόχους, μερικές φορές μόνο λόγω «ασυναίσθητης μεροληψίας».
ΕΠΟΜΕΝΩΣ:

• Κανένας δεν έχει καταφέρει να προωθήσει ως όφειλε την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε όλες τις δραστηριότητες, που απαιτούνται από τις Συνθήκες της ΕΕ.

• Η ισότητα των φύλων συνιστά βασική αξία όλων των χωρών, θεμελιώδες δικαίωμα και κεφαλαιώδη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, αποτελεί δε ουσιώδη προϋπόθεση για μια καινοτόμο, ανταγωνιστική και ακμάζουσα οικονομία.

Στις επιχειρήσεις, την πολιτική και την κοινωνία στο σύνολό της, μπορούμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητές μας μόνο αν εκμεταλλευθούμε όλα τα ταλέντα και την πολυμορφία μας.

Οι γυναίκες και οι άνδρες σε όλη την πολυμορφία τους θα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες ανέλιξης και να είναι οικονομικά ανεξάρτητοι, να αμείβονται εξίσου για εργασία ίσης αξίας, να έχουν ισότιμη πρόσβαση στη διοίκηση, την πολιτική και βέβαια την ίδια τη ζωή!

Ροή ειδήσεων