Media vs Facts: Μια άλλη ανάγνωση των αριθμών της Βόρειας Κορέας

Θα ξεκινήσω με κάτι που γνωρίζετε. Η Βόρεια Κορέα είναι μια φτωχή χώρα με πολλά προβλήματα. Σε αυτό πιστεύω θα συμφωνήσετε όλοι χωρίς δεύτερη σκέψη. Και τώρα θα γράψω κάτι άλλο: η χώρα έχει καταφέρει πολλά περισσότερα απο όσα νομίζετε.

Βλέπω ήδη το ειρωνικό μειδίαμα να σχηματίζεται...

Η αλήθεια είναι ότι σε ότι αφορά την Βόρεια Κορέα, το κοινό βομβαρδίζεται με εντυπωσιακά νούμερα πολιτικών κρατουμένων και υποσιτισμένων - ανάμεσα σε τραγελαφικές ιστορίες για το καθεστώς της χώρας και τρομακτικές διηγήσεις εκτελέσεων (οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν από κανέναν).

Η σύγχρονη αφήγηση των media για την Βόρεια Κορέα, ξεκινάει απο μια de facto προσέγγιση ότι η κατάσταση είναι απέλπιδη, οι βελτιώσεις ανύπαρκτες - ακόμα κ αν υπάρχουν θα παρουσιαστούν ως ασήμαντες ή ανεπαρκείς - και όλα αυτά θα ειπωθούν υπο ένα πρίσμα ειρωνείας και χαιρεκακίας.

Η διεθνής κοινή γνώμη έχει φυσικά κάθε λόγο να είναι καχύποπτη και να ασκεί κριτική σε ότι αφορά τη Βόρεια Κορέα-τα νέα δεν είναι πάντοτε ενθαρρυντικά έτσι και αλλιώς. Ομως αυτή είναι η μια πλευρά του νομίσματος.

Εάν μου κάνει κάτι εντύπωση όταν διαβάζω στατιστικά στοιχεία για τη Βόρεια Κορέα, είναι ότι αυτά σχεδόν πάντα δίνονται μεμονωμένα, χωρίς συγκριτικούς πίνακες με προηγούμενες χρονιές αλλά και χωρίς καμία αναφορά σε παράλληλα στοιχεία από άλλες χώρες.

Ο υποσιτισμός στη Βόρεια Κορέα υπάρχει, αλλα δεν είναι στα επίπεδα Αφρικής. Ο κόσμος δεν "πεινάει", δεν πεθαίνει στους δρόμους (ούτε στην Αφρική βέβαια πεθαίνει στους δρόμους απο την πείνα αλλά αυτό δεν είναι επί του παρόντος), οι γονείς δεν "ξεθάβουν και τρώνε τα παιδιά τους" ούτε τα "ταΐζουν αρουραίους".

Επειδή όμως ξέρω ότι εμένα δεν θα με πιστέψετε, ας δούμε λίγο τους αριθμούς.
Υπάρχουν πολλοί στατιστικοί δείκτες που μαρτυρούν το επίπεδο ζωής του πληθυσμού μιας χώρας. Αν και οι παράγοντες που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη είναι πόλλοί, συνηθίζουμε να κοιτάμε το προσδόκιμο ζωής, τη μητρική και παιδική θνησιμότητα, τα ποσοστά εμβολιασμών και εκπαίδευσης και την πρόσβαση σε καθαρό νερό.

Ας ξεκινήσουμε απο το προσδοκιμο ζωής. Στη Βόρεια Κορέα είναι περίπου τα 70 χρόνια -69,51 για την ακρίβεια - με χώρες όπως η Ουκρανία, το Λάος, η Βολιβία να υπολείπονται (δεν κάνω συγκρίσεις με αφρικανικές χώρες όπου το προσδόκιμο ζωής συχνά δεν ξεπερνάει τα 53 χρόνια).

Η κραταιά Ρωσία μάλιστα βρισκεται μόλις δύο θέσεις παραπάνω απο την Βόρεια Κορέα, με προσδόκιμο τα 69,8 χρόνια. Στη Νότια Κορέα ο μέσος όρος ζωής αγγίζει τα 79,5 χρόνια-ξεπερνάει δηλαδή το βορά κατά μια δεκαετία, κάτι που δηλώνει για άλλη μια φορά τις έντονες ανισότητες ανάμεσα στις δύο Κορέες.

Διαβάζετε συχνά ότι τα παιδιά στη Βόρεια Κορέα υποσιτιζονται, ότι πάσχουν απο υποβιταμινωση και ότι είναι πολύ κοντά για την ηλικία τους (αυτό το τελεταίο στη διεθνή βιβλιογραφία λέγεται stunting - χρόνιος υποσιτισμός - και δηλώνει έλλειψη πρωτεινών και ιχνοστοιχείων απο τη διατροφή των παιδιών κατά τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής τους. Είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση και επηρεάζει την πλήρη σωματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών).

Ολα αυτά είναι αλήθεια. Το επισιτιστικό πρόβλημα της χώρας είναι έντονο και έχει πολλές αιτίες τις οποίες δεν θα αναλύσω σε αυτό το κείμενο. Ομως η εικόνα δεν είναι μόνο αυτή. Η Βόρεια Κορέα κατάφερε να μειώσει τον μέσο όρο υποσιτισμού κατά σχεδόν 5 μονάδες, απο το 32% το 2009 στο 27% το 2012. Πρακτικά αυτό μεταφράζεται σε 475 χιλιάδες υποσιτισμένα παιδιά απο το σύνολο του 1,7 εκ. παιδιών κάτω των 5 ετών.

Εαν συγκρίναμε το ποσοστό με το όχι και τόσο μακρινό Λάος (μια χώρα 7 εκ. κατοίκων με -τυποις-κομμουνιστικό καθεστώς) θα βλέπαμε ότι ο μέσος όρος υποσιτισμένων παιδιών εκεί αγγίζει το 40% .

Στην Ινδία ξεπερνάει το 50% αλλά εκεί θα μου πείτε ότι ο πληθυσμός είναι τριπλάσιος. Η Ινδία όμως παρόλο που είναι μια παγκόσμια οικονομική δύναμη με δημοκρατικό καθεστώς εξακολουθεί να αδυνατεί να θρέψει τα μισά παιδιά της και έχει ένα απο τα μεγαλύτερα ποσοστά παγκοσμίως σε κοινωνικές ανισότητες.

Ο χρόνιος υποσιτισμός δεν σημαίνει ότι τα παιδιά δεν τρώνε φαγητό. Σημαίνει ότι δεν τρώνε ποιοτικό φαγητό- ότι τους λείπουν πρωτείνες (τα ποσοστά αναιμίας είναι αρκετά υψηλα ανάμεσα στα βρέφη της Βόρειας Κορέας) και ιχνοστοιχέία. Οταν λοιπόν μιλάμε για επισιτιστικό πρόβλημα στη Βόρεια Κορέα, δεν εννοούμε παιδιά που πεθαίνουν απο την πείνα, αλλά παιδιά που δεν τρώνε ποιοτικά.

Μια διατροφή που στηρίζεται σε ρύζι, πατάτες και καλαμπόκι δεν είναι ποιοτική, αλλά δεν πεθαίνεις απο την πείνα (επηρρεάζεται όμως η ανάπτυξη σου, η πνευματική σου διάυγεια και είσαι ευάλωτος σε ασθένειες).

Προσπάθειες να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα γίνονται και η κυβέρνηση δίνει συμπλήρωμα Βιταμίνης Α σε παιδιά κ εγκύους και κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά μητρικού θηλασμού. Παράλληλα δύο φορές το χρόνο υποχρεωτικά όλα τα παιδιά λαμβάνουν ταμπλέτες αποπαρασίτωσης.

Ο αριθμός των παιδιών κάτω των 5 ετών που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση λόγω υποσιτισμού (το λεγόμενο wasting ή μαρασμός) είναι 68 χιλιάδες και παρόλο που είναι ενα ποσοστό ντροπής για χώρα που έχει εκβιομηχανιστεί, πάλι δεν είναι το τεράστιο νούμερο που φαντάζεται ο μέσος αναγνώστης όταν ακούει ότι στη Βόρεια Κορέα"πεινάνε".

Για να μην σας κουράζω με αριθμούς θα σας δώσω μόνο δύο στοιχεία ακόμα.

Η μητρική θνησιμότητα στη Βόρεια Κορέα (δηλαδή οι μητέρες που πεθαίνουν κατά τη διάρκεια του τοκετού ή λίγο πριν) είναι 81 γυναίκες ανά 100,000-ένα ποσοστό ίδιο σχεδόν με της Αργεντινής.

Φυσικά δεν μπορεί να συγκριθεί με την Δανία όπου το ποσοστό είναι 12 γυναίκες ανα 100,000 (στη χώρα μας είναι 3/100,000) αλλά μπορεί να συγκριθεί με το μικρό Λάος που έχει την τραγική στατιστική των 580 θανάτων ανα 100,000 επίτοκες γυναίκες (δηλαδή μία στις τρεις).

Η παιδική θνησιμότητα κάτω των 5 ετών είναι 25 παιδιά ανά 1000. Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, θα σας πω ότι το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι 5 θάνατοι ανα 1000 παιδιά, στην Αλβανία 17, στην Βουλγαρία 12, στο Λάος 72, στην Ουγκάντα 69.

Τέλος ένα μικρό σχόλιο για το πολύκροτο θέμα των πολιτικών κρατουμένων. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων έχει μειωθεί την τελευταία διετία και υπολογίζεται μεταξύ 80,000 με 120,000. Μέχρι πρόσφατα οι πολιτικοί κρατούμενοι στη χώρα υπολογίζονταν μεταξύ 150,000 με 200,000.

Η μείωση οφείλεται στο κλείσιμο δύο στρατοπέδων και στην απελευθέρωση των κρατουμένων αλλά και στην άρση της οικογενειακής ευθύνης, βάση της οποίας μαζί με τον κατηγορούμενο, τιμωρούνταν και όλη του η οικογένεια. Μια σταγόνα στον ωκεανό η μείωση, είναι όμως υπαρκτή.

Όχι, η χώρα δεν μετατράπηκε ξαφνικά σε όαση ελευθερίας και ισότητας. Οι απαγορεύσεις και τα σκληρά μέτρα (των οποίων ο κύριος σκοπός είναι η βιωσιμότητα του καθεστώτος) υπάρχουν, η οικονομία παραμένει τραγικά ανεπαρκής και το φαγητό δεν φτάνει για όλους.

Όμως σιγά σιγά μικρές αλλαγές διαφαίνονται παντού. Οι δρόμοι που συνδέουν τις επαρχίες με την πρωτεύουσα επιδιορθώνονται καθιστώντας το εμπόριο και την μεταφορά αγαθών ευκολότερη και φθηνότερη. Οι πρώτες δειλές οικονομικές μεταρρυθμίσεις (μια λέξη που το καθεστώς της Βόρειας Κορέας δεν χρησιμοποιεί) αρχίζουν σταδιακά να εξαπλώνονται και αν και ακόμα είναι σε εμβρυακό στάδιο, αφήνουν μια αχνή ελπίδα για το μέλλον.

Όλοι εμείς που ζούμε εδώ, βλέπουμε καθημερινά και κάτι διαφορετικό: ένας φοιτητής που θα έρθει να μας μιλήσει για να εξασκήσει τα αγγλικά του, ένα άρθρο στην επίσημη εφημερίδα του κόμματος για μια νέα σειρά από γυναικείες τσάντες ή για το έργο ενός αρχιτέκτονα (χωρίς καμία αναφορά στον μεγάλο ηγέτη), ένα καινούριο καφέ, μια ανακαινισμένη παιδική χαρά ή ένα γήπεδο μπάσκετ.

Μένει να δούμε τώρα πως θα εξελιχθεί...