Αεροδρόμιο Ελληνικού,
10 χρόνια μετά

10 ΧΡΟΝΙΑ μετά την μετεγκατάσταση το αεροδρόμιο του Ελληνικού παραμένει εγκαταλελειμμένο

Το Ελληνικό είναι 5.300 στρέμματα. Από αυτά, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΜΠ, τουλάχιστον τα 2.500 στρέμματα είναι δεσμευμένα για δεκαετίες (εγκαταστάσεις Πολιτικής Αεροπορίας, αμαξοστάσιο ΤΡΑΜ, ΚΤΕΟ, FIR Αθηνών, Άγιος Κοσμάς). Χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχειρίζονται το θέμα του Ελληνικού είναι, εξάλλου, το γεγονός ότι μεταξύ 2003 και 2005, ενώ «έτρεχε» ήδη Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών για την ανάπτυξή του, η κεντρική διοίκηση συνέβαλε στον κατακερματισμό του, παραχωρώντας ή εκμισθώνοντας με διαγωνισμούς τμήματά του. «Οι παραχωρήσεις και οι διαγωνισμοί ανάλογα με την περίπτωση, προβλέπουν εκμισθώσεις 10ετίας, 20ετίας, ακόμα και 45ετίας.

Το βερολινέζικο Τέμπελχοφ, έκλεισε τον Οκτώβριο του 2008 και ήδη υποδέχεται τους κατοίκους της πόλης ως πάρκο. Εμείς, ακόμη «εξετάζουμε» τι πρέπει να γινει – με πιο πρόσφατους τους μνηστήρες από το Κατάρ και τα σχέδια για κατασκευή μαρίνας πολυτελών σκαφών, καζίνο, αεροδρόμιο για ιδιωτικά αεροσκάφη κ.λπ.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στέφανος Μάνος (πρώην υπουργός)
«Το Ελληνικό μετατρέπεται σε σκουπιδότοπο κτιρίων, τη στιγμή που στην Αθήνα υπάρχει τρομακτική έλλειψη χώρων πρασίνου, όπου θα μπορούσαν να παίξουν με τα μικρά παιδιά και να περάσουν την ημέρα τους μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι, βγαίνοντας από το τσιμεντένιο κλουβί στο οποίο ζουν. Η δημιουργία μικρών κήπων, θα έχει μόνο ποιοτικό όφελος, αλλά και οικονομικό, καθώς η αξία των γειτονικών ακινήτων θα αυξηθεί. Οι πιο ακριβές κατοικίες της Αθήνας είναι του Ηρώδου Αττικού, γιατί έχουν θέα στον Εθνικό Κήπο. Θα υπάρξει λοιπόν, εκδημοκρατισμός της αξία. Εκεί που σήμερα οι υψηλές αξίες γης είναι συγκεκριμένες και περιορισμένες σε πολύ λίγα σημεία της Αττικής, αυτός ο πλούτος θα διευρυνθεί».

Σπύρος Πολλάλης (καθηγητής πολεοδομικού σχεδιασμού στο Harvard)
«Ο χώρος του παλιού αεροδρομίου, δεν ανήκει στους τέσσερις όμορους δήμους. Είναι χώρος όλου του Λεκανοπεδίου και η ανάγκη για πράσινο και ποιότητα ζωής των ανθρώπων που κατοικούν σε πιο μακρινές και υποβαθμισμένες περιοχές είναι πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη εκείνων που ζουν στις πλούσιες όμορες περιοχές. Το Ελληνικό, μπορεί και πρέπει να καλύψει πολλές από τις ελλείψεις της Αθήνας, με την προϋπόθεση ότι δε θα στοιχίσει τίποτα στο Δημόσιο, αλλά και ότι το Δημόσιο δεν θα «βγάλει απολύτων τίποτα από αυτό».

Νίκος Μπελαβίλας (Επίκουρος καθηγητής Σχ.Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ)
«Αν έφευγαν τα 53 χλμ συρματοπλεγμάτων, δεν άλλαζαν οι χρήσεις γης, αξιοποιούσαμε τα υπάρχοντα κτίρια για έσοδα ή αν τα έσοδα που έχουμε από το 2004 έμπαιναν στον κουμπαρά, θα είχαμε ήδη έτοιμο ένα τμήμα του πάρκου. Το κόστος του υπολογίζεται στα 50 εκατ.ευρώ – 10 εκατ. το χρόνο σε ορίζοντα πενταετίας. Το ποσό είναι αστείο, ακόμη και για τον προϋπολογισμό ενός δήμου».

Γιάννης Πολύζος (καθηγητής σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, πρόεδρος ΟΡΣΑ)
«Πρέπει να κρατήσουμε όποια αδόμητη έκταση υπάρχει στο λεκανοπέδιο. Ό,τι έχει απομείνει δεν πρέπει να χριστεί. Το μεγάλο μειονέκτημα των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ότι, χάσαμε πολλούς από αυτούς τους χώρους. Τα 3.000 στρέμματα που έχουν απομείνει στο Ελληνικό, είναι το κατώτατο όριο για τη δημιουργία πρασίνου».

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
Αν το ελληνικό Δημόσιο είχε φροντίσει τα έσοδα που εισπράττονται από το 2004 από εκμισθώσεις στο χώρο του παλιού αεροδρομίου να μπαίνουν στον «κουμπαρά» του μητροπολιτικού πάρκου, ήδη ένα σημαντικό τμήμα του θα είχε κατασκευαστεί. Αυτή είναι η διαπίστωση της επιστημονικής ομάδας του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ, που ανέλαβε να εκπονήσει για λογαριασμό των 4 όμορων δήμων μελέτη για τη μετατροπή της διαθέσιμης έκτασης σε πάρκο.

«Το Ελληνικό είναι ο μοναδικός μεγάλος ενιαίος χώρος στην Αθήνα, που μπορεί να αποδώσει πράσινο της τάξης των 2.000 – 3.000 στρεμμάτων, αναπληρώνοντας μόλις και μετά βίας τις απώλειες ελεύθερων χώρων που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Συνεπώς είναι αναντικατάστατο», σημειώνει ο Νίκος Μπελαβίλας, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων – Μηχανικών.

Εκτιμώντας ότι, για να μετατραπούν σε πάρκο τα 2.000 στρέμματα γης που δεν είναι δεσμευμένα από άλλες χρήσεις, θα χρειαστούν περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ, η πρόταση του ΕΜΠ προβλέπει τη διατήρηση των αεροδιαδρόμων, με κατά τόπους εγκατάσταση φωτοβολταίκών συστημάτων για την ενεργειακή κάλυψη του χώρου, φυτεύσεις με δέντρα της αττικής χλωρίδας (πεύκα, κυπαρίσσια, μουριές, φτελιές), καθώς και τη δημιουργία θαμνωδών – ποωδών εκτάσεων με ξερικά είδη, ώστε οι ανάγκες τους σε νερό να είναι περιορισμένες.

Η άρση των περιφράξεων συνολικού μήκους 53.000 μέτρων (!) που υπάρχουν στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, συμβάλλοντας στην πολυδιάσπαση του χώρου, κρίνεται επιβεβλημένη, όπως επίσης και το άνοιγμα του παραλιακού μετώπου στο κοινό και η απομάκρυνση των αυθαίρετων κατασκευών. Η αξιοποίηση του Αγίου Κοσμά και η ενοποίησή του με τα Ολυμπιακά Ακίνητα θα μπορούσε να αποδώσει έναν μεγάλο ενιαίο αθλητικό πόλο αντίστοιχο της Καλογρέζας, καλύπτοντας ανάγκες φιλοξενίας αθλητών, λαϊκού αθλητισμού, πρωταθλητισμού και πιθανόν εκπαιδευτικών γυμναστικών λειτουργιών (π.χ. μεταφορά Γυμναστικής Ακαδημίας).

Αξιοποιώντας την επιφάνεια των κτιρίων που είναι ήδη διαθέσιμα προς εκμετάλλευση (π.χ. τμήμα του ανατολικού αερολιμένα εκμισθώνεται ως εκθεσιακός χώρος), το πάρκο θα αυτοχρηματοδοτείται καλύπτοντας τα έξοδα συντήρησής του.

‘Η δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου του Ελληνικού είναι επιβεβλημένη, αφενός λόγω της κλιματική υποβάθμισης, αφετέρου λόγω της ανάγκης διατήρησης κοινωνικής συνοχής. Σε μια μητρόπολη όπως η Αθήνα, (μετά την καταστροφή Πεντέλης – Πάρνηθας – Υμηττού) το πράσινο που αναλογεί ανά κάτοικο είναι μόλις 2m2, ενώ η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συνιστά το minimum του πρασίνου ανά κάτοικο στις πόλεις, να μην είναι λιγότερο από 9m2!!!’

Τι να περιμένει κανείς, σε μια χώρα που χρειάζεται 15 χρόνια για να αποφασίσει τι θα κάνει με έναν ελεύθερο χώρο;