Στα μονοπάτια της πονηρίας και της παράνοιας

«Πονηριά: η θηλυκότητα της θέλησης, η ειρωνεία της δύναμης.»
Πάβελ Σ. Ταράνωφ, 1946 – , Ρώσος συγγραφέας

Άνετα μπορούμε να κάνουμε λόγο ότι, δεν μας προξενούν ιδιαίτερη – πια – εντύπωση κι αποτρόπαιο δέος οι ειδεχθείς μέθοδοι και πρακτικές, στις οποίες επιδίδονται ομάδες που εντάσσονται στους κόλπους του αναρχικού ιδεώδες, του Κομμουνισμού και της Αριστεράς. Το έχουμε άλλωστε συνηθίσει όλες αυτές τις δεκαετίες που τοποθετούνται πάνω στην νεότερη ιστορία της Μεταπολιτευτικής περιόδου. Δεν μας δημιουργεί, τώρα πια, και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον – από κάθε οπτική – να εστιάσουμε και στην συχνότητα, με την οποία εμφανίζονται τα συγκεκριμένα περιστατικά ασυδοσίας και επιβολής ιδεολογιών που ανήκουν στη σφαίρα του ολοκληρωτισμού και μισαλλοδοξίας.

Το γεγονός ότι, τα συγκεκριμένα αποσυνάγωγα συμβάντα που λαμβάνουν χώρα στην μεταπολιτευτική Ελλάδα και συνεχίζουν να συνιστούν μέρος την ελληνικής σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας και τρόπου ζωής, εκείνο θεωρώ ότι είναι το «κόκκινο σημείο» το οποίο οφείλουμε να προσέξουμε κι εν συνεχεία, να συντάξουμε ένα άτεγκτο πλαίσιο αντιμετώπισης. Δηλαδή,το αποκλειστικό δεδομένο – τώρα πια – δεν θεωρείται ο συνεχής ρυθμός που επαναλαμβάνονται αυτά τα περιστατικά, αλλά το ότι εκείνα έχουν ήδη ενσωματωθεί στην κοινωνική και πολιτειακή ραχοκοκκαλιά της χώρας μας, δημιουργώντας ένα παρασιτικό, ξένο σώμα που απομυζεί οιοδήποτε ελπίδα επανάκαμψης της κανονικότητας σε μία χώρα που έχει υποστεί αρκετά δεινά σε όλη την μακραίωνη ιστορική πορεία της.

Νομίζω ότι, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών καταδικάζουν απερίφραστα τις επικίνδυνες εκείνες μεθοδεύσεις και πρακτικές που επιθυμούν να επιβάλλουν οι περιθωριακές αυτές ομάδες που κινούνται στις ατραπούς της παραβατικότητας και του «μπαχάλου». Θα πρέπει να θεωρούμε ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι, αρκετές φορές με τις πράξεις των έφεραν στο χείλος της πολιτειακής καταστροφής την Δημοκρατία μας μέσω των επιδρομικών συρράξεων, λεκτικής βίας, ακτιβιστικών κινητοποιήσεων και τραμπουκισμών που δημιουργούσαν, κάνοντας όλους εμάς να απορούμε και να αγωνιούμε για την τύχη του σύγχρονου ελληνικού κοινωνικού ιστού.

Συναισθήματα βαθείας απογοήτευσης και κοινωνικό-πολιτικής κόπωσης από πλευράς των Ελλήνων πολιτών, αλλά και ποικίλων πολιτικών παραγόντων που επιθυμούν μία σωστή θεσμική διαδρομή, έχουν συντελέσει στην κατασκευή ενός προσωπείου αδράνειας κι αποδοχής της υφιστάμενης κατάστασης, μίας εκκωφαντικής σιωπής, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την έννοια του μιθριδατισμού και την στασιμότητα των υγιών κι άρτιων μηχανισμών απόκρουσης των βόρβορων εκείνων φαινομένων που πυροδοτούνται από αβυσαλλέο μίσος κι απύθμενο θράσος για αντεκδίκηση.

Φυσικά, οφείλουμε να επισημάνουμε και το συναίσθημα του θυμού, με το οποίο το σύνολο της πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτών συμπορεύεται, όλα αυτά τα χρόνια, αντικρύζοντας τέτοια σοβαρά συμβάντα ατιμωρησίας κι ασυδοσίας. Συνιστά αναφέρετο δικαίωμα ενός νομοταγούς πολίτη να οργίζεται και να εξανίσταται με μία κατάσταση που επαναλαμβάνεται σε συχνότητα – δεκαετίες τώρα – και με ένα Κράτος – Πολιτεία που δείχνει να μην έχει τα κατάλληλα ιδεολογικά κι επιτελικά εργαλεία, ώστε καταλυτικά να συνδράμει στον μετριασμό αυτών των σοβαρών περιστατικών.

Και στο συγκεκριμένο σημείο είναι που στηρίζονται οι περιθωριακές εκείνες ομάδες που κινούνται στα μονοπάτια ερεβικών συναισθημάτων και του χάους. Στον θυμό της ελληνικής κοινωνίας! Μέσα από εκείνο το ζοφερό συναίσθημα προσπαθούν να εδραιώσουν τα «πιστεύω» και «θέλω» τους, τον απροσάρμοστο ιδεοληπτικό τους πυρήνα, με γνώμονα, την εκμετάλλευση της κοινωνίας και την χειραγώγηση αυτής, προσαρμόζοντας απαιτήσεις που έγκεινται σε ένα ολοκληρωτικό και μισαλλόδοξο σύστημα αξιών και τρόπου ζωής. Μίας απαρχαιωμένης νοοτροπίας κι αντίληψης που υποδεικτικά θέτουν μεσοβέζικες λύσεις σε μία κοινωνία που έχει γονατίσει κι αποδυναμωθεί από τις δυσκολίες μίας σύγχρονης πραγματικότητας.

Η επίκληση στο θυμικό, το μέρος εκείνο της ψυχής που περικλείει το συναίσθημα και την ανθρώπινη βούληση, μετατρέπεται σε ένα αποτελεσματικό και τελέσφορο όπλο στα χέρια συντεχνιών που επιβουλεύονται υγιείς συμπαγείς θεσμούς και κραταιούς μηχανισμούς και λειτουργίες. Διότι, όταν ένα σημαντικό μέρος του ελληνικού συνεκτικού ιστού της χώρας κινείται στην ατραπό του θυμού και της οργής, τότε απαρτίζουν εύκολη βορά σε διαθέσεις που αποσκοπούν στην ισοπέδωση του άρτιου ελληνικού πνεύματος κι ελεύθερης σκέψης.

Το θυμικό, σε υψηλές δόσεις, συγκροτεί ανασταλτικό παράγοντα της ηρεμίας, της γαλήνης και της σωστής διάρθρωσης του συλλογικού πνεύματος της ελληνικής κοινωνίας. Τοποθετεί οδοφράγματα σε κοινωφελείς σχεδιασμούς για ένα συμπαγές κράτος με λειτουργικούς θεσμικούς πυλώνες, καθώς και για μία Πολιτεία πρόνοιας κι ομόνοιας μεταξύ των ανθρώπων της. Και το συγκεκριμένο το εκμεταλλεύονται με κομψοτεχνική πρακτική και μέθοδο αυτές οι παραβατικές ομάδες επιτυγχάνοντας – τις περισσότερες φορές – τα επιθυμητά για εκείνες αποτελέσματα, μέσα από ένα σύνολο ενεργειών που δεν εμπίπτουν στην επικράτεια του λογικού και του επιστημονικά ορθού, αλλά του ύπουλου κι ακραίου που απεργάζονται ποικίλες πρακτικές, ώστε να επιφέρουν το ανάλογο αποτέλεσμα – το πατρωνάρισμα των θεσμών, την κατήχηση των δικών τους τρόπων σκέψης πάνω στους πολίτες και τον έλεγχο των αρμών της εξουσίας.

Γίνεται κατανοητό το γεγονός ότι, τα ιδεολογικά τεχνάσματα που αποζητούν να επιβάλλουν ομάδες ατόμων που εντάσσονται στους κόλπους της Αριστεράς, του Κομμουνισμού, της αναρχίας και των παραφυάδων τους συχνά προσκρούουν πάνω στους κραταιούς βράχους ενός κράτους, το οποίο διέπεται από αρτιμελείς θεσμούς, καθώς και μίας πλειοψηφικής κοινωνίας που οραματίζεται μία αισθητή βελτίωση της καθημερινότητάς της. Δεν βρίσκουν εφαρμογή σε μία σύγχρονη περίοδο, η οποία δεν διέπεται από στατικότητα, αλλά από μία κίνηση προς κάτι το διαφορετικό, πιο προσοδοφόρο, πιο ευήμερο και καλό.

Είναι η εξέλιξη των κοινωνιών που μετατοπίζει την ανάγκη του ανθρώπου να ανανεώνει με θετικό πρόσημο το αξιακό του γόητρο, μέσα από ένα σύστημα διαχείρισης των δυνατοτήτων του, ώστε να αναδείξει τις θετικές πτυχές του χαρακτήρα και των ικανοτήτων που τον συνοδεύουν. Να ενισχύσει την συμβολή του στον κοινωνικό και πολιτειακό ιστό και να τοποθετήσει ο ίδιος ένα λιθαράκι βελτίωσης και προβολής μίας προσπάθειας που τείνει σε μία συμπαγοποίηση της εθνικής ταυτότητας κι ευμάρειας. Και σε εκείνο ακριβώς το σημείο, δεν συμβαδίζουν οι παρωχημένες μεθοδεύσεις ιδεολογιών που εντάσσονται στη σφαίρα πολιτικών καθοδήγησης και χειραγώγησης της ρηξικέλευθης νόησης, της αρτιότητας των επιστημονικών γνώσεων που διέπουν έναν αναπτυσσόμενο κοινωνικό-οικονομικό ιστό και την συλλογική βελτίωση που προτάσσει ένα σύγχρονο περιβάλλον εξέλιξης.

Θεωρείται επιβεβαιωμένο ότι, καθεστώτα προηγούμενων ιστορικών περιόδων – των οποίων η δράση και οι πρακτικές εντοπίζονται στον ιδεολογικό πυρήνα των συγκεκριμένων παραβατικών ομάδων και συντεχνιών – έφεραν αιματηρές συνθήκες στα κράτη και τις κοινωνίες στις οποίες εστίασαν τις καταστρεπτικές πολιτικές τους ιδεολογίες. Ενώ, με τις ειδεχθείς πράξεις των ενεργοποίησαν την διεθνή κατακραυγή για τον υψηλό αριθμό εγκλήματων που προκάλεσαν.

Αυτό άλλωστε, πιστοποιείται – σε υψηλό ποσοστό – κι από το διάσημο πολυμεταφρασμένο βιβλίο «η Μαύρη Βίβλος του Κομμουνισμού», του Γάλλου Καθηγητή Πανεπιστημίου Ιστορίας και Διευθυντή Έρευνας στο Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS), Stéphane Courtois. Εκεί, ο συγγραφέας σε μία συλλογική προσπάθεια με συνεργάτες ακαδημαϊκούς, κατακεραυνώνουν τις αποτροπιαστικές μεθόδους και πρακτικές κυβερνήσεων κρατών που εντάσσονταν στην ιδεολογική σφαίρα του Κομμουνισμού, πραγματοποιώντας εκτενή ανάλυση των ιστορικών εγκλημάτων, μαζικών εκτελέσεων, γενοκτονιών, απελάσεων, καταναγκαστικών εργασιών σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως και τεχνητών λοιμών που συνέβησαν. Διασάλεψαν το ανθρώπινο ιδεώδες, διαφέντεψαν θεμελιώδη δικαιώματα κι ελευθερίες, επέβαλαν το «εγώ» τους πάνω από το κοινό συμφέρον και το κατάφεραν με τον πιο απεχθή τρόπο. Κάτι, το οποίο επισημαίνει και στην επιστημονική γραπτή τοποθέτησή του ο S. Courtois περί επιχείρήσεως μαζικού τύπου εγκλημάτων σε ένα σύστημα διακυβέρνησης πλήρους χαρακτήρα και δομής.

Παράλληλα, υποδεικνύει ότι ο τομέας ευθύνης αυτών των καθεστώτων λογίζεται τεράστιος, διότι ο αριθμός των θυμάτων τους ξεπερνάει – κατά πολύ – άλλων που κινούνται σε διαφορετικά πολιτικά ιδεώδη και κινήματα, συμπεριλαμβανομένου ακόμη κι εκείνο της ναζιστικής ιδεολογίας (!).

Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, το μίσος που εντοπίζεται στο αξιακό σύστημα των συγκεκριμένων αυτών ομάδων πηγάζει μέσα από τον ενστερνισμό και τη λατρεία των διδαχών που πρεσβεύει η ιδεολογία του Κομμουνισμού και των παραφυάδων εκείνου. Που όμως δεν βρίσκουν σημαντική ισχύ στην συντριπτική μερίδα των πολιτών που αποζητούν ένα αύριο που θα εδράζεται σε ένα σύγχρονο, ολιστικό πλαίσιο διαχείρισης θεμελιωδών ζητημάτων που άπτονται μίας αλλαγής προς το καλό και προσοδοφόρο.

Ιδεολογική τάφρος χωρίζει την υγιή, αρτιμελή ιδεολογία από την ιδεοληψία, το μεράκι για κοινωφελή ευημερία από την ανάγκη για διασπορά του χάους, το συναίσθημα ομόνοιας κι ομοψυχίας από το μίσος και τη μισαλλοδοξία. Κι εκεί ανάμεσα, η πονηρία αναλαμβάνει να παίξει τον ρόλο του «ποντίφικα»! Να ενώσει το θυμικό, το συναίσθημα που απορρέει άφθονο από τον καθημερινό στίβο ζωής των πολιτών του τόπου μας με την επιβολή αρρωστημένων τακτικών που εμπίπτουν στον εγωκεντρισμό και την αυταρέσκεια ατόμων των περιθωριακών κόλπων. Που όμως οραματίζονται μία στρεβλή πραγματικότητα, στην οποία, κυριαρχικό ρόλο θα παίζουν οι ίδιοι, δικάζοντας απόψεις, αποφασίζοντας για τους άλλους. Παρακάμπτοντας με αυτό τον τρόπο την αδυναμία τους να ασχοληθούν με ζητήματα κοινής ωφέλειας και να αντιληφθούν μία λογική αλληλουχία των πραγμάτων που διαδραματίζονται σε μία σύγχρονη διαστρωμάτωση που θέτει ο ιστορικός ρους.

Η πονηρία για τα παραβατικά εκείνα άτομα συνιστά το τελευταίο, απεγνωσμένο όπλο επιβολής παραλογισμένων απαιτήσεων, μία άτοπη στρατηγική που ως γνώμονα κίνησης θέτει τον ακτιβισμό προσπαθειών που εμπίπτουν στο αδιέξοδο και το κενό, δίνοντας το έναυσμα εκκίνησης για την ανάπτυξη ακραίων συμπεριφορών. Μία ιδεοληπτική πολιτική που ενωποιεί το «τίποτα» και διασπείρει θυελλώδεις εντάσεις κκαι πολιτικές διχογνωμίες. Σχεδιάζει διαρκώς μέσα που εδράζονται στην προπαγάνδα, το ψεύδος, τη στρέβλωση και το μίσος, ενώ συχνά προετοιμάζει το έδαφος για εμφυλιοπολεμικό κλίμα και σύρραξη. Συχνά προσφέρει πλάγιοποιημένες πρακτικές παραπλάνησης του κοινού μέσω της κακοήθειας, η οποία ωφελεί τους λίγους έναντι των πολλών που υπηρετούν το κοινό καλό και το επωφελές. Τα μονοπάτια της πονηρίας δημιουργούν και συνάμα διαμορφώνουν νεοπαγείς καταστάσεις, τοποθετώντας παγίδες σε προσπάθειες που επιθυμούν μία συλλογική πορεία στο «άριστο».

Η τέχνη της πονηρίας συγκροτεί ένα τέχνασμα και μία διαρκή πρόθεση εξαπάτησης, αποζητώντας τον αποπροσανατολισμό του ανθρώπου από τα πραγματικά προβλήματα του τόπου του, καθώς και την αποδιοργάνωση και τη δυσλειτουργία του πολιτειακού και κοινωνικού ιστού ενός κράτους, μίας πολιτείας. Θεωρείται δύσκολο στο να ελεγχθεί και να μετριασθεί, διότι, κατά κύριο λόγο, εδράζεται στο θυμικό των πολιτών. Εκεί, όπου το αγαθό και ορισμένες φορές επιπόλαιο συναίσθημα αναπτύσσει επικίνδυνες γέφυρες φιλίας με τα συγκεκριμένα εκείνα μονοπάτια.

Η πανουργία θεωρείται το αντίπαλον δέος μίας οικογένειας ευγενών συναισθημάτων που επιθυμούν την σωτηρία του ανθρώπου από την αδράνεια και την πνευματική καταστροφή. Η μηχανορραφία θα προσπαθήσει να πλευρίσει αυτά τα αγαθά συναισθήματα και να τα παρουσιάσει ως ελαττωματικά, υπερβολικά, μη παραγωγικά. Συνεπώς, η πονηρία εξυπηρετεί ομάδες ατόμων που ωθούνται – από προσωπικές επιλογές – στην αναζήτηση ευκαιριακών καταστάσεων για να τονώσουν την εγωπάθειά, καθώς και την μη δυνατότητά τους να σταθούν επάξια στον στίβο της ζωής και να πολεμήσουν – με θεμιτά μέσα – από το δικό τους μετερίζι για ένα επικερδή σκοπό, ώστε να προβούν σε μία προσωπική αναβάθμιση κι εξέλιξη. Δε βρίσκουν ανταπόκριση από τη σημαντική πλειοψηφία των πολιτών.

Και λογικό! Αφού, η πραγματικότητα τους διαψεύδει, γυρίζοντας την πλάτη της σε παρωχημένες ιδεολογίες ολοκληρωτισμού και καταδικάζοντας την πανουργία ως μία μη αναστρέψιμη κατάσταση. Που όμως εκείνη αποβλέπει στην δολιότητα του τρόπου χειρισμού των πραγμάτων και γεγονότων με σκοπό, την εξουδετέρωση των ευγενών εκείνων συναισθημάτων, της ορθής ρητορείας, των πάγιων επιστημονικών μεθόδων και πρακτικών, καθώς και ρηξικέλευθων αλλαγών που στέκονται ως φάροι ελπίδας για μία εξελισσόμενη, ευνομούμενη πολιτεία.

Οι ατραποί της παράνοιας αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν εκείνες της πανουργίας. Διότι, από την επιμονή τους να στήσουν ενέδρες στην κανονική εξέλιξη των σύγχρονων κοινωνιών, οι οποίες κοιτάζουν να αναδείξουν μία επωφελή βελτίωση κι ευημερία, μετατρέπονται σε κυνηγούς οποιασδήποτε άποψης που δεν συμβαδίζει με τον παραλογισμένους άξονες των δικών τους ιδεών και κοσμοθεωρίας.

Ο ψυχικός καταναγκασμός, στον οποίο αναλώνονται οι περιθωριοποιημένες εκείνες ομάδες για επιβολή δικών τους απόψεων και μεθόδων πάνω σε δημοκρατικούς θεσμούς που οργανώνουν τον πολιτειακό ιστό της χώρας, απορρέει από την γαλούχηση ζοφερών πρακτικών περασμένων αιώνων από ειδεχθή καθεστώτα που αποζητούσαν την κυριαρχία πάνω στον άνθρωπο και την ελευθερία εκείνου.

Έχουν μετατραπεί σε σταυροφόρους αποσυνάγωγων ιδεολογιών που αποβλέπουν σε έναν δικό τους ιερό αγώνα καταστρατήγησης της δημοκρατίας κι ελευθερίας του λόγου και ιδεών. Και επιθυμούν να το πετύχουν με κάθε τρόπο, με οποιοδήποτε κόστος, δίχως να λογαριάζουν τις μετέπειτα αρνητικές επιπτώσεις πάνω στον συνάνθρωπό τους. Θεωρούν ότι το δίκαιο και το λογικό είναι πάντοτε με τη δική τους πλευρά, χωρίς να βρίσκονται σε θέση να αντιμετωπίσουν με σύνεση, εντιμότητα και διαύγεια σκέψης τα επιχειρήματα που προτάσσουν οι διαφορετικές ιδεολογίες.

Οδηγούνται σε ψυχαναγκαστική παρόρμηση, σε μία ακατανίκητη τάση προς εκτέλεση διαφόρων ειδεχθών πράξεων, που πολλές φορές εκφράζονται με λεκτική και ψυχολογική βία, με τραμπουκισμούς και βιαιοπραγίες, με προπαγάνδα που συμβάλλει στην κατακερματισμό χαρακτήρων.

Στο κατώφλι μίας χρονικής περιόδου αναδιοργάνωσης του ελληνικού πνεύματος, της ελεύθερης σκέψης και της ψυχής, η πονηρία κατατάσσεται στα χαμηλότερα στρώματα μίας τεχνικής που αποσκοπεί στην παραποίηση της αλήθειας και την επιστροφή της ελληνικής κοινωνίας σε καταστάσεις τύπου «ζούγκλας», ακονίζοντας το τσεκούρι του πολέμου ενάντια σε απόψεις διαφορετικού ιδεολογικού προσανατολισμού και χαρακτήρα.

Η τέχνη της πονηρίας συνιστά το ζοφερό παράδειγμα μίας εναλλακτικής πραγματικότητας, όπου σύμφωνα με την οποία, οι κοινωνίες που την διαθέτουν σε αρκετά υψηλό ποσοστό τείνουν να υποστούν ενδεχόμενη αποσάθρωση σε μία μεγάλη έκταση των θεσμικών πυλώνων που αντικατοπτρίζουν την πολιτειακή και κοινωνική οργάνωση και δομή της χώρας. Κι εκείνο ευνοεί την προοπτική της μη παραγωγικότητας, της μη ανάδυσης ρηξικέλευθων πρακτικών για μία βελτιωμένη κοινοπολιτεία και τρόπο ζωής, την εμφάνιση του φαινομένου του μιθριδατισμού, καθώς και την ρήξη εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και πολιτών.

Ευνοεί την αλληλοκαταστροφή και την πολιτισμική σήψη, δίνοντας το έναυσμα στην ανικανότητα να κυριαρχήσει πάνω στη ελευθερία, την δημοκρατία, την επιστήμη του ορθού λόγου κι επιχειρημάτων, την ευμάρεια και στην γενικότερη ανέλιξη σωτήριων ατραπών, που θα αφουγκρασθούν και συμπαρασταθούν στα προβλήματα που αντιμετωπίζει μία σύγχρονη κοινωνία κι ένα κράτος – πολιτεία. Άλλωστε, δεν μπορώ να μην αναφέρω την ρήση του Άγγλου πολιτικού και συγγραφέα, Λόρδου Chesterfield που μας λέει ότι: «η πονηριά είναι το σκοτεινό καταφύγιο της ανικανότητας».

Η ελληνική κοινωνία απερίφραστα καταδικάζει – τουλάχιστον ένα συντριπτικά μεγάλο μέρος εκείνης – τον παραλογισμό και τα τεχνάσματα, ως φυσικά επακόλουθα της πονηρίας αυτών των ομάδων. Δεν ανέχεται τέτοιου είδους συμπεριφορές που εμπίπτουν στον παραλογισμό, την χρήση βίας, την αποδόμηση της εθνικής ταυτότητας και την δημιουργία κοινωνικό-πολιτικής στασιμότητας.

Οι κοινωνίες έχουν σχηματισθεί για να συνυπάρχουν με άλλες κοινωνίες, να αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς, να κατασκευάζουν γέφυρες επικοινωνίας στην ανταλλαγή υγιών απόψεων, τεχνογνωσίας, επιστημονικών μεθόδων και σε γενικότερο πλαίσιο, να εξελίσσονται σε βάθος χρόνου. Όσο για τα μονοπάτια της πονηρίας και της παράνοιας στα οποία βαδίζουν οι συγκεκριμένες συλλογικότητες, θεωρω ότι σε αυτό το σημείο ταιριάζει η περίφημη φράση του αγαπημένου – προς εμέ – Αμερικανού Προέδρου Abraham Lincoln που χαρακτηριστικά αναφέρει ότι: «μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό».