Οι επαγγελματίες και εθελοντές της πρώτης γραμμής στη διαχείριση του προσφυγικού - μεταναστευτικού ζητήματος

Η κινητικότητα των πληθυσμών αυξάνεται τα τελευταία χρόνια με ραγδαίο ρυθμό. Οι λόγοι της μετακίνησης διαφοροποιούνται σημαντικά με αποτέλεσμα τη διάκριση κυρίως σε οικονομικούς μετανάστες και πρόσφυγες.

Η απόφαση της εγκατάλειψης της χώρας τους είναι κοινή αλλά ο χρόνος επεξεργασίας της απόφασης και η προετοιμασία των συνθηκών στη νέα χώρα εγκατάστασης διαφοροποιούνται σημαντικά.

Οι οικονομικοί μετανάστες έχουν το χρόνο συνειδητά να μετακινηθούν και πολλοί από αυτούς να έχουν ήδη διαμορφώσει τις συνθήκες στη χώρα μετεγκατάστασης.

Οι πρόσφυγες πολλές φορές βίαια και σε καθεστώς φόβου αποφασίζουν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους υπό το σκεπτικό της διασφάλισης της ίδιας της ζωής τους αλλά και της οικογένειάς τους.

Στις παραπάνω συνθήκες έχει διαπιστωθεί από τη βιβλιογραφία ότι η εμφάνιση ψυχοπαθολογίας με προεξάρχοντα την κατάθλιψη, τις αγχώδεις διαταραχές, το μετα-τραυματικό στρες αλλά τις ψυχώσεις είναι αυξημένα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, ενώ, των προσφύγων είναι αυξημένα σε σχέση με των οικονομικών μεταναστών.

Η διαχείριση της μετακίνησης των πληθυσμών και ειδικά των προσφύγων με την αθρόα εισροή στην Ελλάδα απαιτεί τη συμμετοχή πολλών επαγγελματιών αλλά και εθελοντών που βρέθηκαν στην καρδιά των γεγονότων.

Οι επαγγελματίες της πρώτης γραμμής του Λιμενικού, του ΕΚΑΒ, οι Επαγγελματίες Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αλλά και οι εθελοντές , έρχονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες και για τους ίδιους καταστάσεις.

Η συνεχής διάσωση των προσφύγων υπό δύσκολες πολλές φορές συνθήκες και η επαφή σε κάποιες φορές με το θάνατο ακόμα και μικρών παιδιών δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις.

Παρόλα αυτά δεν υπάρχει ο χρόνος επεξεργασίας και υποστήριξης αυτών των ανθρώπων, καθώς η διάσωση της ανθρώπινης ζωής αποτελεί την απόλυτη προτεραιότητα.

Η διάσωση, όμως, δεν είναι το τέλος αλλά η αρχή της διαδρομής. Οι εμπλεκόμενοι με όποια μορφή με τους πρόσφυγες μοιράζονται και προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες των προσφύγων για τροφή, ρουχισμό και υπηρεσίες υγείας.

Ταυτόχρονα, όμως, μοιράζονται και το φόβο που έχουν βιώσει οι πρόσφυγες και οι μετανάστες μέχρι να φτάσουν εδώ, το άγχος τους για το τι θα συμβεί στο μέλλον αλλά σε πολλές των περιπτώσεων και το πένθος τους για τους ανθρώπους που έχασαν στη διαδρομή μέχρι εδώ.

Η μεγάλη εισροή μεταναστών και προσφύγων και η διαφορετική γλώσσα έχει ως αποτέλεσμα την επικοινωνία σε βασικό επίπεδο ή την επικοινωνία μέσω μετάφρασης από τρίτους γεγονός που δε δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες υποστήριξης και πλαισίωσης των ανθρώπων αυτών ακόμα και από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Η κατάσταση που περιγράφτηκε είναι πρωτόγνωρη τόσο από την πλευρά των μεταναστών και των προσφύγων όσο και των επαγγελματιών και των εθελοντών που εμπλέκονται. Οι συνθήκες που έχουν βιώσει και συνεχίζουν να βιώνουν οι πρώτοι ευαισθητοποιεί, αναγνωρίζεται ως ιδιάζουσα και ιδιαίτερα δύσκολη και κινητοποιεί είτε συναισθηματικά είτε πρακτικά σχεδόν το σύνολο του Ελληνικού πληθυσμού και όχι μόνο.

Οι συνθήκες, όμως, που βιώνουν οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής στην υποστήριξη των μεταναστών και των προσφύγων ενδέχεται να μη γίνεται εύκολα αντιληπτή. Οι άνθρωποι αυτοί στην καθημερινότητα τους έρχονται αντιμέτωποι με στρεσογόνες καταστάσεις και πόνο.

Είναι σημαντικό, λοιπόν να εκπαιδεύονται και να προετοιμάζονται για το ρόλο που αναλαμβάνουν και ταυτόχρονα να υποστηρίζονται στο έργο τους κατά τη διάρκεια της υλοποίησής τους από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.